Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà. Ảnh: Quochoi.vn

Trả lời chất vấn của đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) về đánh giá tác động của dự án lấn biển Cần Giờ đến khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ vào sáng nay, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà khẳng định, Bộ hiểu rất rõ TP.HCM coi Cần Giờ là một địa bàn hết sức đặc biệt, là một biểu tượng, là "lá phổi" của TP.HCM.

"Cần Giờ thể hiện con người đã phục hồi lại thiên nhiên, trong 31.000 ha rừng dự trữ sinh quyển, có 20.000 ha do công sức lao động của thanh niên xung phong TP.HCM phục hồi lại từ 11.000ha năm 1979", ông Hà nói.

Lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, TP.HCM đặt vấn đề phát triển đô thị Cần Giờ, do khi so sánh với các quận huyện thì đây vẫn là nơi có mức thu nhập thấp, đời sống chưa được cải thiện. Tuy nhiên, khi phát triển, mục tiêu thứ nhất vẫn là giữ được biểu tượng "lá phổi" xanh này cũng như hệ sinh quyển đã được UNESCO công nhận.

Mục tiêu thứ hai là phát triển đô thị Cần Giờ phải dựa trên sự cân bằng của hệ sinh thái.

"Dự án thực chất đã được phê duyệt từ năm 2003 với diện tích lấn biển khoảng 600ha, đến nay nâng lên cho cả dự án đô thị là hơn 2.800ha bao gồm diện tích chân bờ. Với điều chỉnh như vậy, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, nhân dân và đặc biệt là Thành ủy TP.HCM đã thống nhất rất cao với hai mục tiêu trên", Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói.

Khi phê duyệt dự án, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã trao đổi với UNESCO. Tại khung pháp lý của UNESCO phân ra ba vùng, vùng lõi, vùng đệm và vùng lân cận, bán lân cận. Hiện nay, dự án nằm tiếp giáp, kết nối vùng bán lân cận.

"Theo các quy định của UNESCO và văn bản chính thức của UNESCO khẳng định, đây là vùng không nằm trong quản lý và việc đầu tư dự án dựa trên cân bằng sinh thái do quốc gia quản lý quyết định. Nghĩa là dự án không vi phạm quy định của UNESCO và phù hợp với luật pháp Việt Nam", ông Hà khẳng định.

Rừng sác khu dự trữ sinh quyển thế giới ở Cần Giờ được UNESCO công nhận.

Người đứng đầu Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, tác động của dự án đã được tính toán kỹ lưỡng. Chủ đầu tư đã nắm rõ chủ trương của thành phố và cũng đã mời các chuyên gia, tổ chức nghiên cứu trong và ngoài nước cùng nghiên cứu, như mời tập đoàn từ Hà Lan - đứng thứ 3 thế giới về đánh giá tác động môi trường và xã hội - tham gia thực hiện dự án này.

"Chúng tôi cũng tiếp cận tinh thần của Luật Bảo vệ Môi trường 2020 nhất là không thông qua đánh giá tác động môi trường khi chưa nhận dạng hết các tác động của dự án", Bộ trưởng Hà nhấn mạnh và cho biết báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án đã đánh giá được tác động trong khu vực của đô thị, bao gồm nước sạch, không khí, chất thải, môi trường tự nhiên...

"Với mục tiêu là bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên, sinh quyển, chúng tôi đã tham vấn với các tổ chức bảo tồn thế giới, đặc biệt là tổ chức về đất ngập nước và xác định dự án phải đảm bảo hệ sinh thái không thay đổi", Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói.

Bên cạnh đó, theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, khi tác động đến hệ sinh thái lấn biển cũng không thể bỏ qua việc xem xét tác động liên quan đến môi trường biển cũng như tác động liên quan đến các dòng chảy hải dương học, địa chất của biển. Đặc biệt là các hoạt động liên quan đến bồi lấp, xói mòn đối với các vùng ảnh hưởng khác của các địa phương khác.

"Ngoài ra, còn một vấn đề mà hiện nay báo cáo chưa đề cập đầy đủ là lấy vật liệu đâu để san lấp", Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói và cho biết thêm, chủ đầu tư đang mời các nhà khoa học, các đơn vị liên quan nghiên cứu.

"Hiện nay, họ đưa ra phương án là lấy vật liệu tại chỗ. Tức là cùng với việc duy trì hệ sinh thái nước mặt nước ngọt thì họ sẽ tạo ra một hồ rất lớn để giữ nước biển và nước ngọt ở ngay ở giữa trung tâm đô thị. Như vậy, vật liệu lấy từ đào hồ sẽ được dùng san lấp ra phía ngoài", ông Hà nói và nhận định nếu làm được việc này thì đây là giải pháp tốt nhất để giải quyết vấn đề vật liệu san lấp.

Cũng theo ông Hà, có những tác động rất lớn đã được tính toán như quy mô 280 nghìn hộ dân thì vấn đề nước sạch sẽ được xử lý ở mức cao nhất để đảm bảo đủ nước mặt. Về giao thông, để đáp ứng cho dân cư sinh sống và khách du lịch, chủ đầu tư đã tính toán bố trí một con đường trên cao đi trên con đường sẵn có hiện nay, tức là phía trên rừng sác để tránh ảnh hưởng đến hệ sinh thái.

"Tôi cho rằng đây là một dự án cần phải làm ở mức cao nhất và nếu thành công thì đây là một dự án về kinh tế dựa trên hệ sinh thái tự nhiên", ông Hà kết luận.

Dự án Khu đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ được UBND TP HCM quyết định giao Công ty Cổ phần Đô thị Du lịch Cần Giờ (Cangio Tourist City) làm chủ đầu tư vào năm 2004.

Vào thời điểm khởi công năm 2007, dự án được quy hoạch với quy mô 600 ha tại xã Long Hòa, huyện Cần Giờ, bao gồm, 400 ha là đất xây dựng và 200 ha là bãi biển nội bộ. Dự án nằm cách trung tâm TP.HCM khoảng 50km.

Tuy nhiên, ngay sau lễ khởi công, dự án rơi vào tình trạng "án binh bất động" suốt nhiều năm do chủ đầu tư không đủ tiềm lực tài chính.

Tháng 6/2020, Chính phủ đồng ý phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư mở rộng dự án Khu đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ. Theo đó, quy mô dự án được điều chỉnh từ 600 ha lên 2.870 ha với tổng mức đầu tư hơn 217.000 tỷ đồng (hơn 9 tỷ USD).

Thời gian thực hiện dự án là 50 năm đối với phần mở rộng quy mô kể từ ngày được cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư. Phần diện tích biển 600 ha đã giao cho nhà đầu tư có thời hạn thực hiện 50 năm kể từ ngày 11/7/2007. Tiến độ thực hiện dự án là 11 năm kể từ ngày được quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư.